Het cerebral T-wave patroon (ook wel CVA patroon genoemd) is een erg specifiek en bijzonder ECG-patroon, maar bovenal is het erg indrukwekkend. Je zult het misschien niet vaak tegenkomen, maar als je het ziet herken je het ook direct! We gaan kijken naar hoe het ontstaat, wat het betekent en hoe je het precies herkent.

Wat is het?

Allereerst gaan we duidelijk maken waar we het hier over hebben: enorm diepe T-top inversies. En met enorm diep bedoel ik ook écht diep. Hieronder zie je een voorbeeld.

Deze vorm van T-top inversies is geassocieerd met een verhoogde ICP en in het bijzonder nog met subarachnoïdale bloedingen. Vandaar dus ook de naamgeving.

Waarom?

De grote vraag die dan rijst is natuurlijk: waarom? En dáár wordt het ingewikkeld. Het waarom van deze ECG afwijking is namelijk niet bekend. Natuurlijk zijn er theorieën en vaak komen deze neer op een vorm van ischemie door een DO2/VO2 mismatch in combinatie met catecholaminerelease bij een neurologisch event. Logisch is dat echter niet, want deze (type II) ischemie veroorzaakt diffuse ST-depressies en staat niet bepaald bekend om zijn extreem diepe T-top inversies. Daarnaast zien we een release van catecholaminen niet alleen bij neurologische events maar ook bij zaken als trauma en het is ook niet zo dat we daar aan de lopende band dit soort T-top afwijkingen tegenkomen.

We weten wel dat neurologische events ook cardiologische complicaties kunnen hebben zoals linker ventrikel dysfunctie, wandbewegingsstoornissen en zelfs Takotsubo, maar een echt duidelijke link met T-top inversies is er niet.

Cerebral T-wave in de wetenschap

Laten we eens kijken naar wat de wetenschap zegt. In een groot (retrospectief) onderzoek uit 2018 (Stone et al) werden 800 patiënten onderzocht die de diagnose stroke hadden gekregen. Dat kon zowel bloederig als ischemisch zijn. Van de 800 patiënten hadden er slechts 17 de zogenoemde ‘cerebral T-waves’ op het ECG. Dit werd gedefinieerd als T-toppen van ≥5 mm diep in ≥4 aaneengesloten precordiale afleidingen. Dit hadden dus slechts 17 van de 800 patiënten, dat is 2.1%. Zij hadden allemaal een ischemische stroke. Ze hebben bij deze patiënten vervolgens een echo gemaakt om te zien of er dysfunctie van het linker ventrikel was. Van de 17 hadden er 14 een normale linker ventrikel functie (82%). Van de drie patiënten hadden er twee een beeld dat leek op Takotsubo-cardiomyopathie. Bij een angiografie werd vervolgens geen coronairlijden gevonden en de T-top afwijkingen herstelden bij iedereen weer.

Een onderzoek uit 1998 (Munoz et al) bestudeerde 14 patiënten, allemaal met een subarachnoïdale bloeding, en keek naar zowel het ECG als linker ventrikelfunctie middels een echografie. 11 van de 14 patiënten hadden ECG afwijkingen, waarvan er zes T-top inversies hadden. 5 van de 14 patiënten hadden dysfunctie van het linker ventrikel. Deze vijf hadden ook allemaal ECG afwijkingen. Er is echter niet goed gedocumenteerd hoe erg de T-top afwijkingen waren bij deze patiënten.

De allereerste beschrijving die ik kon vinden is uit 1954 (Burch et al). Toen hebben ze 17 patiënten bekeken welke allen een diagnose hadden gekregen van een intracraniële bloeding. Bij 14 van de 17 patiënten vonden ze het patroon dat we nu kennen als het ‘Cerebral T-wave patroon’. Ook werden er prominente U-golven gevonden bij meerdere patiënten, waarbij deze U-golven vaak overlapten met de T-toppen. Ook werd er een verlengde QT-tijd gezien, echter was dat door de U-golven moeilijk meetbaar en meer waarschijnlijk was dat een Q-U interval in plaats van Q-T interval. Op de afbeelding hieronder zien we een afbeelding afkomstig uit dit onderzoek.

Andere afwijkingen

Neurologische pathologie zorgt ook nog voor andere afwijkingen op het ECG. Zo kennen we de associatie met verlenging van de QT-interval, het ontstaan van U-golven, J-golven ofwel Osborn Waves en verschillende typen aritmie. Hierbij kun je denken aan sinusbradycardie en sinustachycardie, atriumfibrilleren, AV-blokken, allerlei soorten extrasystolen en zelfs ventrikeltachycardie. Neurologische pathologie kan zich ook uiten op het ECG als infarct en ischemie, in de vorm van ST-segment elevaties en depressies. De mechanismen achter het ontstaan van al deze afwijkingen is niet bekend, wel kennen we de associatie.

Differentiaaldiagnose

Natuurlijk moeten we bij negatieve T-toppen ook aan andere oorzaken denken dan alleen de neurologie. Denk hierbij aan het eerder genoemde ischemie en infarct, maar we zien negatieve T-toppen bijvoorbeeld ook als secundaire bevinding bij bundeltakblokken en ventrikelhypertrofie. Ook een longembolie kan onder andere zorgen voor T-top inversies, maar het kan ook een normale variant zijn bij zowel kinderen (Juvenile T-wave pattern) als volwassenen (Persistent Juvenile T-wave pattern). Je zult begrijpen dat de diagnose van een neurologische pathologie dan ook niet gesteld kan worden op basis van eventuele aanwezigheid van T-top inversies. Het kan dus ook niet worden uitgesloten als er geen T-top inversies zijn. Er is altijd extra onderzoek nodig.

Conclusie

Wat kunnen we concreet met het ‘Cerebral T-wave’ patroon? Laat duidelijk zijn, het is een patroon dat je wellicht nooit gaat tegenkomen en wat je ook bij slechts een klein deel van de patiënten met neurologische pathologie gaat zien. En als klap op de vuurpijl moet je ook nog andere oorzaken van T-top inversies uitsluiten voordat je kunt zeggen dat het door de neurologische oorzaak komt. Een erg specifiek onderdeel van het ECG, dus. Maar niet ingewikkeld en altijd handig om mee te nemen in je rugzak vol kennis. Je weet maar nooit wanneer het van pas komt!

We sluiten af met een laatste voorbeeld.

Afsluiting

Bedankt voor het lezen. Vergeet je niet te abonneren op ons YouTube-kanaal. Ook zijn we te volgen op LinkedIn en Instagram! Verspreid het kanaal ook vooral onder je collega’s en andere geïnteresseerden, dat wordt enorm gewaardeerd!